Poznaj siedem przypadków w języku polskim: mianownik (Kto? Co?), dopełniacz (Kogo? Czego?), celownik (Komu? Czemu?), biernik (Kogo? Co?), narzędnik (Z kim? Z czym?), miejscownik (O kim? O czym?) oraz wołacz (O!). Naucz się odmieniać wyrazy na przykładzie słowa koleżanka.
  1. W języku polskim mamy siedem przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik i wołacz.
  2. Każdy przypadek odpowiada na inne pytania.
PrzypadekNa jakie pytania odpowiada?Przykład
MianownikKto? Co?Kto to jest? To jest koleżanka.
DopełniaczKogo? Czego?Kogo nie ma? Nie ma koleżanki.
CelownikKomu? Czemu?Komu się przyglądam? Przyglądam się koleżance.
BiernikKogo? Co?Kogo widzę? Widzę koleżankę.
NarzędnikZ kim? Z czym?Z kim idę? Idę z koleżanką.
MiejscownikO kim? O czym?O kim myślę? Myślę o koleżance.
WołaczO!O, koleżanko!

Wyjątki!

  1. Niektóre czasowniki i przyimki wymagają określonego przypadku, np. słuchać + dopełniacz, rozmawiać o + miejscownik.
  2. Wołacz jest używany głównie w formach bezpośredniego zwrotu, np. Mamo!, Kasiu!.

Ćwiczenie 1: Wielokrotny wybór

Instrukcja: Wybierz poprawne rozwiązanie

1. Jestem ___ i mieszkam w Warszawie.


2. Oni są ___ z Niemiec.


3. To ___ jest bardzo miłe.


4. Widzę ___ mężczyznę na ulicy.


5. Moja koleżanka jest ___ .


6. ___ są nowi w klasie.


Wprowadzenie do przypadków w języku polskim

Przypadki to podstawowy element gramatyki języka polskiego, który pozwala na określenie roli, jaką pełnią w zdaniu takie części mowy jak rzeczowniki, przymiotniki czy zaimki. W tej lekcji poznasz siedem przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik oraz wołacz. Każdy przypadek odpowiada na inne pytania i zmienia końcówkę wyrazu, np. koleżanka, koleżanki, koleżance itd.

Przegląd przypadków i ich funkcji

  • Mianownik (Kto? Co?) – odpowiada na pytania o podmiot zdania, np. „To jest koleżanka.”
  • Dopełniacz (Kogo? Czego?) – używany m.in. do wyrażania braku lub przynależności, np. „Nie ma koleżanki.”
  • Celownik (Komu? Czemu?) – wskazuje odbiorcę czynności, np. „Przyglądam się koleżance.”
  • Biernik (Kogo? Co?) – używany przy dopełnieniu bliższym, np. „Widzę koleżankę.”
  • Narzędnik (Z kim? Z czym?) – oznacza narzędzie lub towarzyszenie, np. „Idę z koleżanką.”
  • Miejscownik (O kim? O czym?) – stosowany po przyimkach mówiących o miejscu lub temacie, np. „Myślę o koleżance.”
  • Wołacz (O!) – służy do wołania, np. „O, koleżanko!”

Zastosowanie przypadków w zdaniu

Przypadki zmieniają się w zależności od funkcji wyrazu w zdaniu, a także od przyimków i czasowników, które je wymagają. Na przykład: słuchać + dopełniacz („słucham muzyki”) czy rozmawiać o + miejscownik („rozmawiam o książce”). Wołacz pojawia się zazwyczaj w bezpośrednich zwrotach.

Przykładowe wyrażenia i ich funkcje

  • Jestem Polką i mieszkam w Warszawie.
  • Oni są mężczyznami z Niemiec.
  • To dziecko jest bardzo miłe.
  • Widzę wysokiego mężczyznę na ulicy.
  • Moja koleżanka jest Hiszpanką.
  • Chłopcy są nowi w klasie.

Różnice i uwagi dotyczące języka polskiego

W języku polskim odmiana przez przypadki jest znacznie bardziej rozbudowana niż w wielu innych językach, np. angielskim, gdzie przypadki są ograniczone głównie do zaimków osobowych (he/him, she/her). Używanie odpowiedniego przypadku jest kluczowe dla poprawnego zrozumienia zdań. Warto zwrócić uwagę na to, że formy rodzaju żeńskiego i męskiego często różnią się końcówkami – np. „Polka” (kobieta) i „Polak” (mężczyzna) czy „Hiszpanka” i „Hiszpan”. Przy nauce warto ćwiczyć rozpoznawanie pytań, na które odpowiada dany przypadek, co ułatwia prawidłową odmianę i budowanie zdań.

Przydatne słowa i wyrażenia:
Mianownik: kto? co?
Dopełniacz: kogo? czego?
Celownik: komu? czemu?
Biernik: kogo? co?
Narzędnik: z kim? z czym?
Miejscownik: o kim? o czym?
Wołacz: o!

Napisane przez

Ta treść została zaprojektowana i sprawdzona przez zespół pedagogiczny coLanguage. O coLanguage

Profile Picture

Joanna Majchrowska

magister filologii hiszpańskiej

University of Lodz

University_Logo

Polska


Ostatnia aktualizacja:

wtorek, 14/10/2025 16:20