Richtlijnen tijdens het lesgeven +/- 15 minuten

In deze les leer je tijdsbepalingen gebruiken zoals 'voordat' (vooraf), 'nadat' (achteraf), en de voorwaardelijke uitdrukkingen 'als' en 'wanneer'. Ontdek hoe je acties in de juiste volgorde beschrijft, bijvoorbeeld: "Voordat ik werk, ontbijt ik." en "Nadat ik gegeten heb, poets ik mijn tanden.".
  1. 'Voordat' geeft een actie aan die eerst gebeurt.
  2. 'Nadat' geeft een latere handeling aan.
  3. Gebruik 'als' en 'wanneer' voor toekomstige of voorwaardelijke handelingen.
TijdsbepalingBetekenisVoorbeeld
VoordatGebeurtenis voorafVoordat ik ga werken, ontbijt ik.
NadatGebeurtenis achterafNadat ik heb gegeten, poets ik mijn tanden.
AlsBij een voorwaardeAls ik ga slapen, poets ik mijn tanden.
WanneerSpecifiek momentWanneer mijn huid droog is, gebruik ik zalf.

Oefening 1: Tijdsbepalingen: voordat, nadat, als, wanneer

Instructie: Vul het juiste woord in.

Toon vertaling Toon antwoorden

wanneer, nadat, Voordat, als, voordat

1.
Ik was mijn handen ... ik ga slapen.
(Ik was mijn handen voordat ik ga slapen.)
2.
Hij doet nog snel gel in zijn haren ... hij naar het werk vertrekt.
(Hij doet nog snel gel in zijn haren voordat hij naar het werk vertrekt.)
3.
Je moet je deodorant gebruiken ... je naar buiten gaat.
(Je moet je deodorant gebruiken als je naar buiten gaat.)
4.
Ze gaat naar de apotheek ... ze een nieuwe zalf nodig heeft.
(Ze gaat naar de apotheek als ze een nieuwe zalf nodig heeft.)
5.
Ik gebruik shampoo ... ik mijn haar nat gemaakt heb.
(Ik gebruik shampoo nadat ik mijn haar nat gemaakt heb.)
6.
Je moet zeep gebruiken ... je jouw handen wast.
(Je moet zeep gebruiken wanneer je jouw handen wast.)
7.
... ik naar de tandarts ga, poets ik mijn tanden erg grondig.
(Voordat ik naar de tandarts ga, poets ik mijn tanden erg grondig.)
8.
Hij poetst zijn tanden ... hij ontbeten heeft.
(Hij poetst zijn tanden nadat hij ontbeten heeft.)

Oefening 2: Meerkeuze

Instructie: Kies in elke reeks de zin die correct gebruikmaakt van 'voordat', 'nadat', 'als' of 'wanneer' om tijd of een voorwaarde aan te geven.

1.
'Voordat' moet gevolgd worden door een hele handeling zonder extra hulpwerkwoorden in deze context. 'Heb genomen' klinkt onnodig en onnatuurlijk.
'Als' is hier onjuist, omdat het om een volgorde gaat. Ook is de woordvolgorde van 'gehad heb' niet natuurlijk.
2.
Het onderwerp 'ik' moet direct ná 'voordat' komen; deze zin mist het onderwerp in de bijzin.
Er ontbreekt een komma na de bijzin, waardoor de zin lastig te begrijpen is. De komma is belangrijk om de zinsstructuur duidelijk te maken.
3.
De woordvolgorde is fout: het onderwerp 'mijn handen' hoort na het werkwoord te staan, niet ertussen.
In de bijzin moet de voltooide tijd worden gebruikt ('heb gewassen'), niet de onvoltooide tijd ('was').
4.
De juiste volgorde in een bijzin is 'droog is', niet 'is droog'.
De woordvolgorde van onderwerp en werkwoord is onjuist; in een bijzin staat het onderwerp vóór de persoonsvorm.

Introductie tot tijdsbepalingen in het Nederlands

Deze les behandelt de Nederlandse tijdsbepalingen voordat, nadat, als en wanneer. Deze voegwoorden gebruik je om acties in de tijd te plaatsen en om oorzakelijke of voorwaardelijke relaties duidelijk te maken. De les is gericht op niveau A2 en geeft praktische voorbeelden om vertrouwd te raken met deze belangrijke structuren.

Overzicht van de tijdsbepalingen

TijdsbepalingBetekenisVoorbeeld
VoordatGebeurtenis die eerst plaatsvindtVoordat ik ga werken, ontbijt ik.
NadatGebeurtenis die erna gebeurtNadat ik heb gegeten, poets ik mijn tanden.
AlsBij een voorwaarde of herhalingAls ik ga slapen, poets ik mijn tanden.
WanneerSpecifiek moment in de toekomst of herhalingWanneer mijn huid droog is, gebruik ik zalf.

Hoe en wanneer gebruik je deze tijdsbepalingen?

Voordat en nadat

Voordat geeft aan dat iets eerst gebeurt, gevolgd door de hoofdtijd. Bijvoorbeeld: Voordat ik ga werken, ontbijt ik. Hier betekent het dat het ontbijt eerst komt, daarna het werk.

Nadat gebruik je om iets aan te duiden dat later volgt. Bijvoorbeeld: Nadat ik heb gegeten, poets ik mijn tanden. Eerst eten, dan tanden poetsen.

Als en wanneer

Als gebruik je om een voorwaarde aan te geven of bij herhaalde handelingen. Bijvoorbeeld: Als ik ga slapen, poets ik mijn tanden.

Wanneer verwijst naar een specifiek moment of ook een herhaalde gebeurtenis. Bijvoorbeeld: Wanneer mijn huid droog is, gebruik ik zalf.

Belangrijke aandachtspunten

  • Na voordat en nadat volgt meestal een handeling in de bijzin met een duidelijke tijdvolgorde.
  • Gebruik een komma om de bijzin goed af te scheiden, bijvoorbeeld: Voordat ik ga werken, ontbijt ik.
  • De woordvolgorde in bijzinnen is belangrijk: onderwerp vóór persoonsvorm, bijvoorbeeld wanneer mijn huid droog is en niet wanneer is mijn huid droog.

Verschillen en vergelijking met instructietaal

Omdat je Nederlands leert in het Nederlands, is het vertalen van tijdsbepalingen niet nodig. Dit helpt je om direct te denken in de doeltaal. In andere talen kunnen vergelijkbare voegwoorden net iets anders werken. Bijvoorbeeld, in het Engels gebruik je 'before' en 'after', maar let op dat de structuur soms afwijkt.

Handige woorden om te oefenen en te herkennen: handelingen, bijzin, tijdsbepaling, voorwaarde, specifiek moment. Probeer deze woorden te gebruiken in je eigen zinnen.

Geschreven door

Deze inhoud is ontworpen en beoordeeld door het coLanguage pedagogisch team. Over coLanguage

Profile Picture

Kato De Paepe

Zakendoen en talen

KdG University of Applied Sciences and Arts Antwerp

University_Logo

Laatst bijgewerkt:

donderdag, 17/07/2025 16:00