Richtlijnen tijdens het lesgeven +/- 15 minuten

Leer in deze les passieve zinnen vormen met behulp van hulpwerkwoorden 'worden' en 'zijn', zoals in 'Het videogesprek wordt gestart' en 'De computer werd gebruikt', en begrijp het gebruik van voltooid deelwoorden en het woord 'door' voor de handelende persoon.
  1. Een passieve zin heeft vaak geen onderwerp.
  2. Een passieve zin bevat altijd een vorm van het hulpwerkwoord 'worden'of 'zijn'en een voltooid deelwoord.
  3. In een passieve zin wordt de handelende persoon weergegeven met 'door', die meestal kan worden weggelaten.
Werkwoordstijd (Werkwoordstijd)Actief (Actief)Passief (Passief)
onvoltooid tegenwoordige tijd (onvoltooid tegenwoordige tijd)Jan start het videogesprek. (Jan start het videogesprek.)Het videogesprek wordt gestart (door Jan). (Het videogesprek wordt gestart (door Jan).)
onvoltooid verleden tijd (onvoltooid verleden tijd)Hij gebruikte zijn computer nauwelijks. (Hij gebruikte zijn computer nauwelijks.)Zijn computer werd nauwelijks gebruikt (door hem). (Zijn computer werd nauwelijks gebruikt (door hem).)
voltooid tegenwoordige tijd (voltooid tegenwoordige tijd)Anna heeft het videogesprek afgebroken. (Anna heeft het videogesprek afgebroken.)Het videogesprek is afgebroken (door Anna). (Het videogesprek is afgebroken (door Anna).)
voltooid verleden tijd (voltooid verleden tijd)Ik had het gesprek gestart. (Ik had het gesprek gestart.)Het gesprek was gestart (door mij). (Het gesprek was gestart (door mij).)

Oefening 1: Passieve zinnen

Instructie: Vul het juiste woord in.

Toon vertaling Toon antwoorden

is, werd, wordt, was

1.
De laptop ... vorige week niet goed verbonden.
(De laptop was vorige week niet goed verbonden.)
2.
De uitrusting ... dagelijks schoongemaakt.
(De uitrusting wordt dagelijks schoongemaakt.)
3.
De verbinding ... regelmatig getest op snelheid.
(De verbinding wordt regelmatig getest op snelheid.)
4.
De verbinding ... meteen hersteld na de storing.
(De verbinding werd meteen hersteld na de storing.)
5.
Het platform ... al meerdere keren getest vandaag.
(Het platform is al meerdere keren getest vandaag.)
6.
De digitale uitrusting ... geleverd door een extern bedrijf.
(De digitale uitrusting is geleverd door een extern bedrijf.)
7.
De computer ... gisteren door de technicus gerepareerd.
(De computer werd gisteren door de technicus gerepareerd.)
8.
Het videogesprek ... elke ochtend automatisch gestart.
(Het videogesprek wordt elke ochtend automatisch gestart.)

Oefening 2: Meerkeuze

Instructie: Kies de correcte passieve zin. Let erop of de zin de juiste passieve vorm heeft met hulpwerkwoord 'worden' of 'zijn' en een voltooid deelwoord, en of de zin grammaticaal correct is.

1.
Het hulpwerkwoord 'wordt' staat hier twee keer, wat fout is in passieve constructies.
Het hulpwerkwoord 'wordt' wordt hier dubbel gebruikt, wat niet correct is in een passieve zin.
2.
Dit is een actieve zin zonder passieve vorm en dus niet correct binnen deze oefening.
'Door' moet gevolgd worden door een handelende persoon; dat ontbreekt hier, waardoor de zin fout is.
3.
In deze context hoort voor onvoltooid tegenwoordige tijd het hulpwerkwoord 'worden' gebruikt te worden, niet 'is'.
Dit is een actieve zin en bevat geen passieve constructie.
4.
Het combineren van verschillende tijdsvormen binnen één passieve zin is incorrect.
De toevoeging van 'waren' is grammaticaal onjuist en maakt de zin fout.

Inleiding tot passieve zinnen

In deze les leer je hoe je passieve zinnen in het Nederlands gebruikt. Het passief zet de nadruk op degene die de actie ondergaat, het zogeheten object van de actieve zin. Bijvoorbeeld: Jan start het videogesprek wordt passief Het videogesprek wordt gestart (door Jan).

Wat leer je in deze les?

Je krijgt inzicht in de opbouw van passieve zinnen in verschillende tijden. De les behandelt zowel de onvoltooid tegenwoordige tijd als verleden tijd én de voltooid tegenwoordige en verleden tijd. Je leert welke hulpwerkwoorden en werkwoordsvormen je gebruikt om het passief correct te maken.

Belangrijke onderdelen van passieve zinnen

  • Een passieve zin heeft altijd een vorm van het hulpwerkwoord worden (voor de tegenwoordige en onvoltooid verleden tijd) of zijn (voor voltooid tegenwoordige en verleden tijd).
  • Daarbij hoort altijd een voltooid deelwoord van het hoofdwerkwoord.
  • De handelende persoon kan worden uitgedrukt met door + persoon, maar dit onderdeel wordt vaak weggelaten omdat de nadruk ligt op de handeling of het object.

Voorbeelden per werkwoordstijd

WerkwoordstijdActiefPassief
onvoltooid tegenwoordige tijdJan start het videogesprek.Het videogesprek wordt gestart (door Jan).
onvoltooid verleden tijdHij gebruikte zijn computer nauwelijks.Zijn computer werd gebruikt (door hem).
voltooid tegenwoordige tijdAnna heeft het videogesprek afgebroken.Het videogesprek is afgebroken (door Anna).
voltooid verleden tijdIk had het gesprek gestart.Het gesprek was gestart (door mij).

Gebruik en aandachtspunten

De passieve vorm wordt vaak gebruikt wanneer het belangrijker is wat er gebeurt dan wie het doet. Bijvoorbeeld in officiële documenten, handleidingen of nieuwsberichten. Een passieve zin kan zonder onderwerp en zonder handelende persoon voorkomen.

Let op het juiste hulpwerkwoord: worden gebruik je bij handelingen in het heden en verleden, zijn gebruik je in combinatie met voltooid deelwoorden om voltooide acties uit te drukken (voltooid tegenwoordige en verleden tijd).

Specifieke verschillen en nuttige woorden

In deze les komt het hulpwerkwoord worden voor in de tegenwoordige en onvoltooid verleden tijdpassieven, zoals in wordt gestart en werd gebruikt. Voor voltooidheden gebruik je zijn, bijvoorbeeld is afgebroken en was gestart. In het Nederlands is de structuur strikt: hulpwerkwoord plus voltooid deelwoord.

Handige woorden en uitdrukkingen in deze context zijn onder andere:

  • worden – als hulpwerkwoord voor passief
  • zijn – hulpwerkwoord voor voltooid passief
  • voltooid deelwoord – zoals gestart, gebruikt, afgebroken
  • door – om de handelende persoon aan te geven

Deze les is bedoeld voor A2-leerlingen die hun grammaticale vaardigheden willen versterken en meer inzicht willen krijgen in Nederlandse werkwoordstijden en zinsbouw.

Geschreven door

Deze inhoud is ontworpen en beoordeeld door het coLanguage pedagogisch team. Over coLanguage

Profile Picture

Kato De Paepe

Zakendoen en talen

KdG University of Applied Sciences and Arts Antwerp

University_Logo

Laatst bijgewerkt:

donderdag, 17/07/2025 00:29