Leer de passieve zinnen in het Nederlands, met hulpwerkwoorden 'worden' en 'zijn' en voltooid deelwoorden zoals 'gestart', 'gebruikt' en 'afgebroken'. Begrijp hoe je zinnen maakt zoals ‘Het videogesprek wordt gestart’ en ‘Het gesprek was gestart’.
  1. Een passieve zin heeft vaak geen onderwerp.
  2. Een passieve zin bevat altijd een vorm van het hulpwerkwoord 'worden'of 'zijn'en een voltooid deelwoord.
  3. In een passieve zin wordt de handelende persoon weergegeven met 'door', die meestal kan worden weggelaten.
WerkwoordstijdActiefPassief
onvoltooid tegenwoordige tijdJan start het videogesprek.Het videogesprek wordt gestart (door Jan).
onvoltooid verleden tijdHij gebruikte zijn computer nauwelijks.Zijn computer werd nauwelijks gebruikt (door hem).
voltooid tegenwoordige tijdAnna heeft het videogesprek afgebroken.Het videogesprek is afgebroken (door Anna).
voltooid verleden tijdIk had het gesprek gestart.Het gesprek was gestart (door mij).

Oefening 1: Passieve zinnen

Instructie: Vul het juiste woord in.

Toon vertaling Toon antwoorden

is, werd, wordt, was

1.
De laptop ... vorige week niet goed verbonden.
(De laptop was vorige week niet goed verbonden.)
2.
De uitrusting ... dagelijks schoongemaakt.
(De uitrusting wordt dagelijks schoongemaakt.)
3.
De verbinding ... regelmatig getest op snelheid.
(De verbinding wordt regelmatig getest op snelheid.)
4.
De verbinding ... meteen hersteld na de storing.
(De verbinding werd meteen hersteld na de storing.)
5.
Het platform ... al meerdere keren getest vandaag.
(Het platform is al meerdere keren getest vandaag.)
6.
De digitale uitrusting ... geleverd door een extern bedrijf.
(De digitale uitrusting is geleverd door een extern bedrijf.)
7.
De computer ... gisteren door de technicus gerepareerd.
(De computer werd gisteren door de technicus gerepareerd.)
8.
Het videogesprek ... elke ochtend automatisch gestart.
(Het videogesprek wordt elke ochtend automatisch gestart.)

Oefening 2: Meerkeuze

Instructie: Kies de correcte passieve zin. Let op of de zin de juiste passieve vorm heeft met hulpwerkwoord 'worden' of 'zijn' en een voltooid deelwoord, en of de zin grammaticaal correct is.

1.
Het hulpwerkwoord 'wordt' staat hier twee keer, wat fout is in passieve constructies.
Het hulpwerkwoord 'wordt' wordt hier dubbel gebruikt, wat niet correct is in een passieve zin.
2.
Dit is een actieve zin zonder passieve vorm en dus niet correct binnen deze oefening.
'Door' moet gevolgd worden door een handelende persoon; dat ontbreekt hier, waardoor de zin fout is.
3.
In deze context hoort voor onvoltooid tegenwoordige tijd het hulpwerkwoord 'worden' gebruikt te worden, niet 'is'.
Dit is een actieve zin en bevat geen passieve constructie.
4.
Het combineren van verschillende tijdsvormen binnen één passieve zin is incorrect.
De toevoeging van 'waren' is grammaticaal onjuist en maakt de zin fout.

Passieve zinnen in het Nederlands

In deze les leer je hoe je passieve zinnen (ook wel lijdende vormen genoemd) vormt en gebruikt. Passieve zinnen leggen de nadruk niet op degene die de handeling verricht, maar juist op het object dat de handeling ondergaat. Bijvoorbeeld: "De laptop wordt gebruikt" en "Het document is geschreven".

Wat zijn passieve zinnen?

Een passieve zin bevat altijd een hulpwerkwoord, namelijk worden of zijn, gecombineerd met een voltooid deelwoord (bijvoorbeeld: gestart, gebruikt, afgebroken). Vaak is het onderwerp in een passieve zin het voorwerp uit de actieve zin. De persoon die de handeling uitvoert kan met door worden genoemd, maar dit is niet verplicht.

Passieve vormen per werkwoordstijd

Hieronder zie je een overzicht van de belangrijkste tijden met voorbeelden:

WerkwoordstijdActiefPassief
onvoltooid tegenwoordige tijdJan start het videogesprek.Het videogesprek wordt gestart (door Jan).
onvoltooid verleden tijdHij gebruikte zijn computer nauwelijks.Zijn computer werd nauwelijks gebruikt (door hem).
voltooid tegenwoordige tijdAnna heeft het videogesprek afgebroken.Het videogesprek is afgebroken (door Anna).
voltooid verleden tijdIk had het gesprek gestart.Het gesprek was gestart (door mij).

Belangrijke kenmerken van passieve zinnen

  • Een passieve zin legt nadruk op het voorwerp of onderwerp dat iets ondergaat.
  • Ze bevatten altijd een vorm van worden of zijn en een voltooid deelwoord.
  • De handelende persoon wordt met door geïntroduceerd, maar die kan vaak weggelaten worden.
  • Passieve zinnen kunnen zonder expliciet onderwerp voorkomen.

Praktische tips en voorbeelden

Voorbeelden van passieve zinnen die je kunt gebruiken:

  • De brief wordt geschreven. (De nadruk ligt op de brief, niet op wie schrijft)
  • Het rapport is afgerond (door de manager).
  • De uitnodigingen werden verstuurd.

Let goed op het gebruik van worden en zijn, omdat ze bepalen welke tijd de passieve zin krijgt.

Verschillen en aandachtspunten tussen Nederlands en andere talen

In het Nederlands gebruik je voor passieve zinnen vrijwel altijd een vorm van worden (voor onvoltooide tijden) of zijn (voor voltooid deelwoord in voltooide tijden). Dit kan verschillen van andere talen waar alleen één hulpwerkwoord wordt gebruikt of waar de passieve constructie anders werkt.

Belangrijke woorden en uitdrukkingen in dit thema zijn onder andere:

  • passieve zin – een zin waarin de handeling ondergaat wordt benadrukt
  • hulpwerkwoordworden en zijn bij passieve vormen
  • voltooid deelwoord – bijvoorbeeld: gestart, gebruikt, afgebroken
  • door – met dit voorzetsel geef je aan wie iets doet, zoals in door Jan

Geschreven door

Deze inhoud is ontworpen en beoordeeld door het coLanguage pedagogisch team. Over coLanguage

Profile Picture

Kato De Paepe

Zakendoen en talen

KdG University of Applied Sciences and Arts Antwerp

University_Logo

Laatst bijgewerkt:

zondag, 31/08/2025 16:38