Poznaj podstawowy szyk zdania w języku niderlandzkim: onderwerp (podmiot), persoonsvorm (orzeczenie), tijd (określenie czasu), lijdend voorwerp (dopełnienie bliższe) i plaats (określenie miejsca), np. 'Pedro eet om 12 uur een banaan op het werk.'
- Struktura: onderwerp + persoonsvorm + tijd + lijdend voorwerp + plaats.
| Plaats (miejsce) | Voorbeeld (Przykład) | Toelichting (Objaśnienie) |
|---|---|---|
| 1e plaats (1. miejsce) | Pedro | Onderwerp (podmiot) |
| 2e plaats (2. miejsce) | eet | Persoonsvorm (orzeczenie osobowe) |
| 3e plaats (3. miejsce) | om 12 uur | Tijd (Czas) |
| 4e plaats (4. miejsce) | een banaan | Lijdend voorwerp (Dopełnienie) |
| 5e plaats (5. miejsce) | op het werk. | Plaats (miejsce) |
Ćwiczenie 1: Algemene zinsbouw
Instrukcja: Wstaw poprawne słowo.
de instructies, Ik, identiteitskaart, De piloot, controleert
1.
De stewardess ... de veiligheidsgordel voor het opstijgen.
(Stewardesa sprawdza pas bezpieczeństwa przed startem.)
2.
Piet toont zijn ... aan de balie.
(Piet pokazuje swoją kartę tożsamości w okienku.)
3.
... check in bij de balie op de luchthaven.
(Odprawiam się przy stanowisku na lotnisku.)
4.
Wij volgen ... van de stewardess goed.
(Dobrze stosujemy się do instrukcji stewardesy.)
5.
... bestuurt het vliegtuig op een veilige manier.
(Pilot prowadzi samolot w bezpieczny sposób.)
Ćwiczenie 2: Wielokrotny wybór
Instrukcja: Wybierz poprawne zdanie z prawidłową ogólną składnią zdania według ustalonej kolejności: podmiot + orzeczenie + czas + dopełnienie + miejsce, odpowiednie do praktycznych sytuacji na lotnisku i w samolocie.
1.
Orzeczenie 'odprawia' powinno występować zaraz po podmiocie; 'o godzinie 10' stoi teraz między podmiotem a orzeczeniem, co jest błędem.
Orzeczenie 'odprawia' musi znajdować się bezpośrednio po podmiocie 'Pasażer'. Określenia czasowe na początku zdania oznajmującego powodują nieprawidłową kolejność wyrazów bez inwersji, co tutaj jest niepoprawne.
2.
To zdanie nie ma podmiotu przed orzeczeniem, przez co wygląda na pytanie; nie zachowano ustalonego porządku wyrazów dla zdań oznajmujących.
Określenie czasu 'dzisiaj' musi znajdować się zaraz po orzeczeniu; umieszczenie 'dzisiaj' po dopełnieniu zaburza ustaloną kolejność.
3.
Podmiot 'Wybieramy' musi znajdować się przed orzeczeniem; dopełnienie nie powinno zaczynać zdania, ponieważ zaburza strukturę zdania.
Określenie czasu 'o godzinie 14' musi być bezpośrednio po orzeczeniu; umieszczenie go za daleko zaburza ustaloną kolejność.
4.
Podmiot 'Personel' musi znajdować się przed orzeczeniem; tutaj zdanie zaczyna się od dopełnienia, co jest niezgodne z ustaloną kolejnością.
Określenie czasu 'o godzinie 8' powinno znaleźć się bezpośrednio po orzeczeniu i przed dopełnieniem; teraz jest umieszczone zbyt daleko na końcu.
