Poznaj różnicę między voltooid tegenwoordige tijd (czas przeszły złożony) i onvoltooid verleden tijd (czas przeszły prosty) na przykładach: heef gestemd (oddawać głos – zakończona akcja) i stemde (głosował – zwyczaj lub wydarzenie w przeszłości).
- Czas onvoltooid verleden tijd jest używany do opisywania wydarzeń, które następowały po sobie w przeszłości.
- De onvoltooid verleden tijd jest także używany do opisywania zwyczajów, długotrwałych czynności lub powtarzających się zdarzeń z przeszłości.
- De voltooid tegenwoordige tijd jest używany przy akcjach, które zostały zakończone.
| Gebruiksmoment (Moment użycia) | Tijdsvorm (Czas gramatyczny) | Voorbeeld (Przykład) |
|---|---|---|
| Gewoonte (Nawyk) | ovt | Als kind woonde ik in Brussel. (Jako dziecko mieszkałem w Brukseli.) |
| Beschrijving (Opis) | ovt | Het was koud en donker. (Było zimno i ciemno.) |
| Gebeurtenis op een specifiek moment in het verleden (Wydarzenie w określonym momencie w przeszłości) | ovt | Gisteren stemde hij voor de eerste keer. (Wczoraj głosował po raz pierwszy.) |
| Twee handelingen vlak na elkaar (Dwie czynności jedna po drugiej) | ovt | Hij kwam binnen en bracht het nieuws. (On przyszedł i przyniósł wiadomości.) |
| Afgeronde actie (Zakończona czynność) | vtt | Ze heeft gestemd en wacht op de uitslag. (Ze zagłosowała i czeka na wynik.) |
| Verandering of beweging (Zmiana lub ruch) | vtt | Hij is verhuisd naar Gent. (On przeprowadził się do Gandawy.) |
Ćwiczenie 1: Czas przeszły dokonany czy czas przeszły niedokonany?
Instrukcja: Wstaw poprawne słowo.
heeft gewerkt, sprak, werkte, heb gestemd, stemde
1.
Zij ... in de regering van het land.
(Zij heeft gewerkt in de regering van het land.)
2.
Vroeger ... hij altijd voor dezelfde partij.
(Vroeger stemde hij altijd voor dezelfde partij.)
3.
Ik ... tijdens de verkiezingen.
(Ik heb gestemd tijdens de verkiezingen.)
4.
De minister ... over de situatie tijdens de vergadering.
(De minister sprak over de situatie tijdens de vergadering.)
5.
De minister ... met de koning over het plan.
(De minister sprak met de koning over het plan.)
6.
Zij ... vaak met de rechter tijdens haar stage.
(Zij werkte vaak met de rechter tijdens haar stage.)
Ćwiczenie 2: Wielokrotny wybór
Instrukcja: Wybierz poprawne zdanie, które prawidłowo używa czasu przeszłego dokonanego lub niedokonanego, odpowiednio do kontekstu i zgodnie z gramatyką języka niderlandzkiego.
1.
Niepoprawne użycie czasu przeszłego dokonanego; dla konkretnego zdarzenia w przeszłości właściwy jest czas przeszły niedokonany.
Sprzeczność czasowa: „rozpoczęły się wczoraj” to czas przeszły, a „nadal trwają” oznacza czynność teraźniejszą; jest to niepoprawne gramatycznie.
2.
Błędna forma imiesłowu przeszłego; powinna to być forma „oddany” (uwaga: w zdaniu polskim nie ma analogicznego błędu, więc zdanie pozostawiono błędne zgodnie z oryginałem).
Niepoprawne użycie czasu przeszłego niedokonanego, ponieważ akcja jest zakończona i istotna w teraźniejszości; prawidłowy jest czas przeszły dokonany.
3.
Czas teraźniejszy jest błędny dla sytuacji, która miała miejsce w przeszłości; poprawne jest użycie czasu przeszłego niedokonanego „głosowałem”.
Czas przeszły dokonany jest tu niepoprawny, ponieważ chodzi o zwyczaj w przeszłości, gdzie należy użyć czasu przeszłego niedokonanego.
4.
Sprzeczne czasy w jednym zdaniu; czas przeszły dokonany i niedokonany nie pasują do siebie bez jasnego kontekstu.
Czas przeszły niedokonany opisuje czynność bez powiązania z teraźniejszością; tutaj lepiej pasuje czas przeszły dokonany, ponieważ przeprowadzka ma aktualne znaczenie.
